Coroczny od dziesięciu lat Festiwal Muzyki Współczesnej organizowany przez Gorzowską Filharmonię zakończyło w dn. 19.10.2023 r. wyświetlenie filmu „Dotknięcie ręki” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, który przybył do Gorzowa i spotkał się z widzami. Film ” Dotknięcie ręki” powstał w 1992 r. jest produkcją polsko-duńsko-angielską i nigdy nie był rozpowszechniany w kinach. Jak powiedział przed wyświetleniem filmu reżyser – fabuła filmu dotyczy utworu muzycznego Wojciecha Kilara ” Exodus „, który ma związek z życiem Artura Rubinstaina i melodią, którą zaczerpnął z żydowskiego folkloru . I tylko to jest prawdą a poza tym cała fabuła jest fikcją. Zazwyczaj muzyka filmowa stanowi tło dla filmu i powinna być z tyłu, film niejako poniża muzykę filmową, która zresztą sama w sobie nie jest wysoka, zazwyczaj powstaje na końcu i reżyser nie powinien wtrącać się kompozytorowi do niej – wspominał o swoich doświadczeniach reżyserskich K. Zanussi. Próbował innych doświadczeń, które skończyły się klęską i mogły grozić utratą współpracy z porywczym z natury W. Kilarem. Wojciech Kilar z muzyki filmowej – uznawanej za niższą- potrafił stworzyć jednak arcydzieła, które są ukochane, wykorzystywane ( jak polonez z „Pana Tadeusza” A. Wajdy) przez odbiorców i dzięki nim zrobił karierę międzynarodową, napisał muzykę do tak wielu kultowych filmów światowego kina i dla światowej sławy reżyserów jak Francis Ford Coppola. Wszystkie utwory W. Kilara do filmów K. Zanussiego były trafione – tak ocenia reżyser. Wojciech Kilar miał ucho do muzyki pop, której presji jednak się nie poddawał . W gruncie rzeczy w naszym kraju, w Polsce nie był doceniony przez tzw. „salony Warszawki i Krakówka”, którego środowiska szczerze nie cierpiał. Bardzo negatywnie przeżył krytykę, gdy pojawiła się recenzja, że ” ogarnęła go mania religijna i skończył się jako kompozytor” -Krzysztof Zanussi podzielił się tymi i wieloma innymi informacjami z życia i wzajemnej współpracy z kompozytorem. Na szczęście los bywa nieprzewidywalny a zabiegi marketingowców nie zawsze działają skwitował K. Zanussi perypetie twórcy muzyki do Jego filmów. Obu panów spotkał podobny los. Filmy K. Zanussiego nie spotykają się z życzliwością salonowych krytyków w naszym kraju, czego dowodem ostatni film ” Liczba doskonała”. Reżyser często podkreślał, jak to niezrozumiałe jest dlaczego ten film nie został dopuszczony do Festiwalu w Gdyni. K. Zanussi wyraził nadzieję, że minister kultury Piotr Gliński przestanie być nim zapewne niedługo. Będziemy jednak świadkami przyznanej mu nagrody w Toruniu już w listopadzie. Chciałoby się powiedzieć , jaka szkoda, że reżyser, który chciałby jeszcze wiele powiedzieć swoją twórczością światu nie ma zielonego światła, bo decydenci najwyraźniej nie chcą jego filmów. Efektem tego jest to, że musi tworzyć filmy za granicą, ale nie ma później do nich wyłącznego prawa czego przykładem „Dotknięcie ręki”. O filmie O czym jest film „Dotknięcie ręki”? Oh.. dotyka wielu kwestii. Dla mnie główny wątek filmu czyli romans 75-letniego geniusza z młodą kobietą wcale nie jest ważny, nie stanowi w filmie pretekstu do moralnego oburzenia się. ” Dotnięcie ręki ” pozbawiony jest moralizatorstwa w tym względzie tak jakby chciał powiedzieć, że są inne ważniejsze sprawy w życiu. Ale też nie trywializuje problemu, bo bezlitosne konsekwencje, prawda obiektywna, bez tzw. ściemy jest w filmie ukazana. Ta historia do niczego nie zachęca ani nie zniechęca, raczej każe zadać sobie pytanie: „A ty widzu chciałbyś tak?”… W filmie aktorzy polscy grają tylko epizodyczne role, nawet nie minutowe – mam wrażenie. Przewija się Beata Tyszkiewicz, Wiktor Zborowski, Sławomira Łozińska, jest nawet prof. Aleksander Bardini. Zaskakujące jest, że główna rola powierzona Lothaire Blutean, który wciela się w postać młodego studenta z Polski jest tak przekonująco zagrana – jakby był Polakiem. Biedny student z Polski, który znajduje się w bogatym kraju i próbuje nawiązać relację jak równy z równym, z kimś z kim dzieli go tak naprawdę przepaść. Czasy się zmieniły, między tym jak jest teraz a jak było w latach 90 -tych, latach transformacji czy też czasów komuny – zrobiła się różnica i dziś już nie ma takiej młodzieży jak była wtedy, wyrównaliśmy do innych, ale czy to na pewno jest lepiej? Czy dziś student z Polski przenocuje w dziupli drzewa w parku? Nie, wstydziłby się. Kiedyś , cieszył się, że po prostu stoi na wymarzonej ziemi. Kiedyś wstydziliśmy się innych rzeczy, dzisiaj wstydzimy się innych. Młodzieniec z honorem, dumny, nadzwyczaj dojrzały i mądry, znający swoje miejsce w szeregu, biedny ale z poczuciem misji – taki na” boso ale w ostrogach”. Dla mnie jest to film o równości ludzi a nawet przewadze tych wydawałoby się ludzi z gorszym startem, przegranym startem ( chociażby pochodzenia z biednego kraju) o tym, że ci „lepsi” mogą czegoś potrzebować od tych „gorszych” i nie chodzi tu o tańszą usługę, ale o coś czego sami nie posiadają i nie posiada nikt z tych, którymi się otaczają i płacą im pieniądze za najlepsze kwalifikacje. Film jest o roli metafizyki, czegoś niematerialnego, duchowego w życiu człowieka, o tym, że to coś niewytłumaczalne może się zawsze pojawić, nawet u schyłku życia człowieka coś takiego czego symbolem w filmie jest różdżka do wykrywania żył wodnych czy bioprądy w ręce człowieka. Film o pokorze w drodze do szczęścia , o tym, że stabilizacja, święty spokój, procedury, schemat postępowania choć ustalony w najlepszym dla nas rozkładzie dnia życia przez najlepszych specjalistów może być gwoździem do trumny, powodem frustracji, wegetacji, może nas zablokować w naszej twórczości. Jest to też film o przepracowaniu tematu bez skrótów, oszustw, z całym porządnym wysiłkiem i mozołem z ceną jaką się za to płaci ale na końcu tak przerobionego tematu nie ma depresji – jest wyzwolenie, prawdziwa wolność, spokój i wtedy można odejść szczęśliwym. Jest to też opowieść o fantastycznych relacjach ludzi dobrze ze sobą dobranych, jak wiele konfiguracja taka może zmienić w życiu. Rewelacyjna kreacja aktorska Maxa von Sydow – ulubionego aktora Ingmara Bergmana, który w Polsce w Lubuskim pozostawił swoje arystokratyczne korzenie. Również rewelacyjna rola Sarah Miles, która zagrała kobietę idealną, anioła taką kobietę dla artysty, któremu wszystko wolno a ona ma być podporządkowana, służebna, wyrozumiała, tolerancyjna, mądra. Zadaniem kobiety geniusza i artysty jest znosić to co najgorsze bez buntu, rozumieć , wszelka eksentryczość to normalność i należy dodać, że bycie piękną, cierpliwą, służalczą, pracowitą, wyrozumiałą i
